काठमाडौं, १८ पुष ।  रिना श्रेष्ठ पेशाले नर्स हुन् । उनीजस्तै नर्सहरू अहिले आफूलाई  परेको समस्या लिएर सुनुवाईको आशामा स्वास्थ्य मन्त्रालयमा दिनहुँ धाइरहेका छन् । नर्सहरूकोे समस्याका बारेमा उनले यसरी बेलिबिस्तार लगाइन् । 

नर्सको ‘एटिच्यड’लाई लिएर प्रश्न गर्नेले हाम्रो समस्या किन देख्दैनन् । हामीलाई सँधै नराम्रो रूपमा प्रस्तुत गरिन्छ । हाम्रो बोली छुच्चो हुन्छ, हामी निर्दयी हुन्छौं भन्ने गुनासो मात्रै सुनिन्छ । फलानो नर्स यस्ती्, बोली नै राम्रो छ्र्रैन् भनेर आलोचना गर्छन । तर एउटी नर्सले कति पीडामा बसेर आफ्नो ड्युटी गरिरहेको हुन्छ त्यो पर्दाभित्रै राखिन्छ । पीडाभित्र बसेर पेशागत धर्म निर्वाह गर्न बाध्य हुन्छौं हामी ।  

मैले एक वर्ष अघि वीर अस्पतालबाट सेवा प्रवेश गरेको थिए । त्यहाँ एक जना नर्सले ६ जना बिरामीलाई हेर्ने नियम छ । तर, एउटा नर्सले १५ देखि २० जना बिरामीसम्म हेर्नुपर्ने बाध्यता छ । अस्पतालले वार्डमा हेल्पर समेत नियुक्त नगरिदा हेल्परको काम समेत नर्स आफैंले गर्नुपर्ने बाध्यता छ ।  
अस्पतालले बिरामी जति पनि भर्ना लिने तर आवश्यक नर्स भर्ना नगर्दा नर्सहरू तनावमा ड्युटी गर्छन् । एक जना नर्सले धेरै बिरामी हेर्नुपर्दाको तनाव र बिरामीका आफन्तले अनावश्यक बिषयमा सोधुपुछ गर्दा व्यवहारतः कडा देखिन्छ । तर त्यो सबै तनावमा पेशा गर्नुपर्दा भएको हो । स–सानो कुरामा धेरैपटक प्रश्न उठाउँदा रिस उठ्नु स्वभाविक हो । कतिपय बिरामीका कुरूवाले हामी एक्लो देखेर धम्क्याउँछन् पनि । हामी कार्यक्षेत्रमै समेत सुरक्षित महशुस गर्न सक्दैनौं । 

चौबिसै घण्टा सेवामा खटिनुपर्ने बाध्यता
कार्यालयमा काम गर्ने कर्मचारीले निश्चित समयसम्म मात्रै काम गर्छन् । तर, नर्स पेशामा ड्युटी समय फरक फरक हुन्छ । कहिले बिहान, दिउँसो र रातीको ड्युटी गर्नुपर्दा ड्युटी समय यही नै हो भन्ने हुँदैन् ।  राती ड्युटी गर्नुपर्दा नर्सले निकै तनाव ब्यहोर्नु पर्छ । निद्रा छोडेर काम गर्छन् तर त्यस अनुरूप सम्मान भने छैन् । 

भोलेन्टियरका रूपमा काम लगाउने प्रवृत्ति 
अस्पतालले भोलेन्टियरका रूपमा नर्सलाई काम गर्न पाउँदैनन् । तर अहिले पनि धेरै अस्पतालहरूले भोलेन्टिएरका रूपमा काममा लगाइराखेका छन् । 

बेराजगार नर्सहरू यतिकै बस्नुभन्दा भोलेन्टिएरकै रूपमा भए पनि काम गरिराखेका छन् । उनीहरू अस्पतालले स्टाफ मागेको बेला रोजगारी पाउने आशामा विना तलब सुविधा काम गरिरहेका छन् । नर्स भर्ना गर्दा पनि प्रशासनमा आफ्ना मान्छे भयो भने जागिर पक्का हुन्छ । जुन निजी अस्पतालमा व्याप्त छ ।  
अस्पताल प्रशासनले पनि ५–६ महिना भोलेन्टिएरका रूपमा काम गरेमा रोजगारी सुनिश्चित गर्ने आश्वासन दिन्छन् । देशका नाम चलेका ठूला अस्पतालले समेत निकै थोरै तलबमा नर्सहरूलाई काम लगाइरहेका छन् ।

पीसीएल नर्स र बिएन नर्समा फरक नहुनु
पीसीएल नर्स पूरा गरेकाले स्टाफ नर्सका रूपमा काम गर्न पाउँछन् । तर, नेपालमा प्रायः अस्पतालले स्टाफ नर्स पदमा मात्रै रोजगारी माग्छन् ।
जसले गर्दा बीएन नर्स र पीसीएल नर्समा फरक हुँदैनन् र उनीहरू एउटै लेबलमा बसेर काम गर्नुपर्ने बाध्यता छ । 

करारमा नियुक्ति
निजी अस्पतालमा प्रायः नर्सहरू करारमा नियुक्त गरिएका हुन्छन् । अस्पताल प्रशासनले चाहेको अवस्थामा उनीहरूलाई जागिरबाट सहजै निकाल्न पाउँछन् । कसैले अस्पताल प्रशासनविरूद्धमा आवाज उठाए उनीहरूलाई विना कारण जागिरबाट निकाल्न पछि पर्दैनन् । 

बीमा नहुनु, निःशुल्क उपचार नपाउनु
नर्सले आफले काम गरिरहेको अस्पतालमा समेत निःशुल्क उपचार पाउँदैनन् । 
पीसीएल हुँदै बीएन नर्ससम्मको अध्ययन गर्दा एक नर्सको करिब १२ देखि १५ लाखसम्म खर्च हुने गर्छ । पढाई सकेपछि उनीहरूले निकै थोरै तलबमा जागिर गर्नुपर्ने बाध्यता छ । जुन कारणले गर्दा नर्सहरू बिदेश पलायन हुन बाध्य छन् । 
 

Hamro Doctor