काठमाडौं । इकोन आकस्मिक गर्भनिरोधका लागि प्रयोग गरिने चक्की हो । कुनै कारणवश गर्भनिरोधको सुरक्षा उपाय अपनाउन नसकिएको स्थितिमा आकस्मिक गर्भनिरोध उपाय अवलम्बन गर्न सकिन्छ । 

यसमा प्रयोग गरिने औषधी र अन्य गर्भनिरोधका खाने चक्कीमा प्रयोग गरिने हार्मोन उस्तै भए पनि यसलाई प्रयोग गर्ने तरिका भने फरक छ । यौन सम्पर्क भएको जतिसक्यो चाँडो यसको पहिलो मात्रा खानुपर्छ । 

पहिलो मात्रा यौनसम्पर्क भएको १ सय २० घण्टा (५ दिनभित्र) खाइसक्नुपर्छ । अर्को मात्रा पहिलो मात्रा खाएको १२ घण्टामा खानुपर्छ । यसरी १२ घण्टाको फरकमा दुई पटक औषधी खाए पुग्छ । 

त्यसैले दोश्रो मात्रा लिन सजिलो समयका बारेमा पनि ध्यान दिनुपर्ने हुन्छ । यस्ता आकस्मिक गर्भनिरोधका चक्कीको प्रभावकारीता यस्तै ७५ देखि ८९ प्रतिशत हुन्छ । यौन सम्पर्कपछि कति चाँडो यो औषधी खाइएको छ, महिनावारी कुन अवस्थामा छ तथा कस्तो प्रकारको औषधी खाइएको छ भन्ने कुरामा धेरै कुरा भर पर्छ । 

औषधी जति चाँडो खाइयो त्यति नै प्रभावकारी हुन्छ । आकस्मिक गर्भनिरोधको साधन यदि २४ घण्टा भित्र खाइए यस्तै ९५ प्रतिशत प्रभावाकारी हुन्छ भने २५ देखि ४८ घण्टामा खाँदा ८५ प्रतिशत र त्यसपछि खाँदा त्यसको प्रभावकारिता अझ कम हुँदै जान्छ । 

यो आकस्मिक उपायलाई नियमित रूपमा वा बारम्बार प्रयोग गर्न थालियो भने यसको प्रभावकारिता अझ कम भएर जान्छ, अर्थात् गर्भ रहन सक्ने सम्भावना बढ्छ । गर्भ रहे–नरहेको पक्का हुन समयमै महिनावारी नभए पिसाब परिक्षण गराउनुपर्छ । 

अनिच्छित गर्भ रहेर गर्भपतन गराउनुपर्ने वा अन्य अप्ठयारो स्थितिमा पुग्नुभन्दा पहिले नै गर्भनिरोधका साधन प्रयोग गर्नु बुद्धिमानी हुन्छ । गर्भपतनको तुलनामा गर्भनिरोधका साधनका नकारात्मक असर नगण्य छन् । 

नियमित रूपमा यौन सम्पर्क हुने स्थिति छ भने मिल्दो गर्भनिरोधको साधन प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ । उपयुक्त साधन छनौटका लागि परिवार नियोजनका सेवा केन्द्र वा स्वास्थ्य केन्द्रबाट उचित परामर्स पनि लिनि सकिन्छ । 
 

Hamro Doctor